Πρόλογος - Εισαγωγή

Αυτό το blog είναι ένα πρώτο βήμα για μένα στον κόσμο της κριτικής σκέψης και του σκεπτικισμού. Από μικρός όταν άκουγα παρατραβηγμένα πράγματα, όπως φαντάσματα και ζώδια, αναρωτιόμουν αν είναι αλήθεια. Σαν παιδί βεβαίως και θα ήθελα να είναι αλήθεια. Τι πιο φανταστικό από φαντάσματα και στοιχειωμένα σπίτια. Η αλήθεια είναι πως διέδωσα και εγώ αρκετές από αυτές τις ιστορίες για να εντυπωσιάσω τους φίλους μου. Πάντα όμως ήμουν σκεπτικός. Αν θέλετε διαβάστε την παρακάτω πραγματική ιστορία ως παράδειγμα.
Πριν από 4 ή 5 χρόνια ήμασταν μαζεμένοι με κάτι φίλους και λέγαμε διάφορα περίεργα που μας έχουν συμβεί. Κυρίως περίεργες συμπτώσεις. Ένας φίλος μου όμως είχε μια πραγματικά περίεργη ιστορία που πρώτη φορά άκουγα. Στο φίλο μου λοιπόν συνέβαινε μία φορά το τρίμηνο περίπου το εξής: Ξύπναγε το βράδυ σε μια κατάσταση μεγάλου άγχους και τελείως παράλυτος. Δεν μπορούσε να κουνήσει τίποτα εκτός από τα μάτια του. Επίσης ένοιωθε μια παρουσία στο δωμάτιο και κάποιες φόρες ένα κοριτσάκι να του πιέζει το στήθος. Δεν είχα λόγο να θεωρήσω ότι μου λέει ψέματα. Μας έλεγε λοιπόν που του συμβαίνει αρκετά συχνά και δεν μπορεί να σηκωθεί πάρα μόνο αν τον ακουμπήσει κάποιος ή αν κοιμηθεί και ξαναξυπνήσει κανονικά. Εγώ άκουσα όλα αυτά, μου φάνηκαν περίεργα αλλά για πρώτη φορά άκουγα τέτοια ιστορία από πρώτο χέρι. Ήμουν ενθουσιασμένος και ταυτόχρονα σκεπτικός. Η νύχτα συνεχίστηκε με κουβέντα για κορίτσια ( φυσικά!) αλλά εγώ δεν σταμάτησα να σκέφτομαι για το περιστατικό εκείνο. Ούτε την άλλη μέρα σταμάτησα αλλά μπήκα στο internet να βρω πληροφορίες. Προς έκπληξη μου και μετά από μονάχα 10 λεπτά βρήκα πως και άλλοι είχαν παρόμοιες εμπειρίες. Μετά από λίγο ψάξιμο όμως βρήκα και σε μια σελίδα ενός πανεπιστημίου τον όρο ‘παράλυση ύπνου’ (Sleep Paralysis). Τελικά αυτό που συνέβαινε στον φίλο μου ,και σε εκατοντάδες άλλους, έχει ερευνηθεί διεξοδικά, τεκμηριωθεί και αποδειχθεί επιστημονικά ως μία ακόμα πάθηση ύπνου( όπως οι υπνοβασία), με διάφορες παραισθήσεις γνωστή στους ειδικούς ιατρούς. Δεν είναι τίποτα παραφυσικό ή εξωγήινο. Παρόλ' αυτά πολλοί πιστεύουν ότι είναι επιθέσεις από διάφορα τέρατα (ανάλογα την γεωγραφική τοποθεσία και διαφορετικές μορφές...) ή εξωγήινους.
Αυτή ήταν η πρώτη μου σοβαρή εμπειρία στον κόσμο της Επιστήμης και της κριτικής σκέψης. Από εκείνη την μέρα θεωρώ πως έγινα και εγώ ένας από αυτούς! Ένας σκεπτικιστής. Η λέξη από μόνη της έχει καταλήξει να υπονοεί κάτι αρνητικό και μη θεμιτό. Το ακούει κανείς και αμέσως πάει το μυαλό του σε κάποιον που απορρίπτει εύκολα και χωρίς σκέψη οτιδήποτε που δεν αρέσει ή δεν ταιριάζει με ότι αυτός θεωρεί σωστό. Προσωπικά δεν το θεωρώ καθόλου υποτιμητικό. Άκουσα κάτι περίεργο και τραβηγμένο και έψαξα να βρω πληροφορίες για αυτό πριν το απορρίψω ως ανοησία. Βοήθησα και τον φίλο μου να κατανοήσει τι του συμβαίνει και ότι δεν είναι τίποτα που πρέπει να φοβάται.
Στις μέρες μας η επιστήμη έχει προχωρήσει εξαιρετικά πολύ μέσα σε σχετικά λίγο διάστημα και έχει δώσει απαντήσεις σε πολλά ερωτήματα που απασχολούσαν την ανθρωπότητα. Όμως η απότομη αυτή πρόοδος έχει και ένα ελάττωμα. Ο όγκος της γνώσης που σήμερα οι επιστήμονες θεωρούν σωστή και αποδεδειγμένη είναι εξαιρετικά μεγάλος. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι καταλαβαίνει τα πάντα. Οι τομείς της επιστήμης είναι πολλοί και διαρκώς ξεχωρίζουνε: Χημεία, Πληροφορική, Μαθηματικά, Ιατρική, Αστρονομία, Γεωλογία, Θεωρητική Φυσική και Κβαντική Φυσική. Σε αυτό το ''ελάττωμα'' στηρίζονται σχεδόν όλοι αυτοί που προωθούν κατασκευές ή ιατρικά ''φάρμακα'' ή πρακτικές ψευδο-επιστήμης. Ένας καθημερινός άνθρωπος δύσκολα μπορεί να καταλάβει τι είναι επιστημονικά βάσιμο και τι απλά ακούγεται επιστημονικό. Αν πχ ρωτήσετε κάποιον τι είναι η ομοιοπαθητική, γιατί δουλεύει (ή όχι...), τι έχουν τα φάρμακα που δίνουν και με ποιόν μηχανισμό υποτίθεται ότι σε κάνει καλά, το πιθανότερο είναι να μην ξέρει καλά να σας απαντήσει. Το ίδιο πιθανόν να συμβαίνει και για κάποια πραγματική ιατρική πρακτική ή φάρμακο όπως η ασπιρίνη. Πόσοι άραγε ξέρουν τον μηχανισμό με τον οποίον δουλεύει η Ασπιρίνη; Εκεί είναι λοιπόν το θέμα. Πως ξέρουμε αυτά που ξέρουμε και πως ξέρουμε ότι είναι σωστά ή όσο το δυνατόν ακριβή. Εκεί είναι που χρειαζόμαστε την επιστήμη ως εργαλείο για να ξεχωρίσουμε τι συμβαίνει, πότε και γιατί. Με την επιστημονική μέθοδο και με την κριτική σκέψη. Αυτά τα εργαλεία παίρνει στα χέρια του ο σκεπτικιστής και προσπαθεί να ξεχωρίσει την επιστήμη από την ψευδό-επιστήμη, τα φυσικά φαινόμενα από τα παραφυσικά και την αλήθεια από την παραπληροφόρηση. Χωρίς προκαταλήψεις και όσο πιο αμερόληπτα γίνεται πρέπει να βλέπουμε τις αποδείξεις και να παίρνουμε αποφάσεις. Ένας πολύ καλός σκεπτικιστής, ο Michael Shermer είπε, '' Πρέπει να είμαστε ανοιχτόμυαλοι αλλά όχι τόσο ανοιχτοί που να πέσει το μυαλό κάτω''.

Αυτό το blog είναι μια μικρή προσπάθεια για πληροφόρηση και ενημέρωση. Θα ανεβάσω διάφορα άρθρα και βίντεο από διάφορους γνωστούς σκεπτικιστές και επιστήμονες και για πολλά διαφορετικά θέματα. Θα προσπαθήσω να είναι όλα στα ελληνικά. Τα περισσότερα, τουλάχιστον αρχικά, είναι μεταφράσεις από ένα πολύ γνωστό Podcast: SKEPTOID :Critical Analysis of pop phenomena. του Brian Dunning. Με την άδεια του κ. Ντάνινγ κάνω μια ελεύθερη μετάφραση από τα podcasts του. Λέω ''ελεύθερη'' διότι τα podcasts είναι σε μορφή ήχου, σαν ραδιοφωνική εκπομπή, και θέλουν λίγο συμμάζεμα για να βγουν ως άρθρα. Προτείνω βέβαια να επισκευθήτε και την ιστοσελίδα του όπου μπορείτε να βρείτε όλα τα επεισόδια και να τα ακούσετε: www.skeptoid.com.
Οι πρώτες μεταφράσεις θα είναι από επεισόδια με γενικά θέματα και μετά θα μεταφράσω πιο θεματικά.
Τα πρώτα δύο λοιπόν είναι μια παρουσίαση των πιο διαδεδομένων Σφαλμάτων Λογικής , το τρίτο μια λίστα για το πως να εντοπίσετε μια ψευδό-επιστήμη και μετά ένα με θέμα την Ομοιοπαθητική.